Τετάρτη 27 Φεβρουαρίου 2013

Όσα δεν πρέπει να λέμε στα παιδιά μας

Συχνά, στην προσπάθειά μας να πειθαρχήσουμε το παιδί μας, καταφεύγουμε σε διάφορες φράσεις που το μπερδεύουν, το πληγώνουν και του δημιουργούν αρνητικά συναισθήματα, φράσεις που τελικά κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό. Μάθετε λοιπόν ποιες είναι ώστε την επόμενη φορά να τις αποφύγετε.


"Αν δεν φας, δεν θα μεγαλώσεις"
Πολλοί από εμάς χρησιμοποιούμε αυτήν τη φράση στην προσπάθεια για να πείσουμε το παιδί μας να φάει λίγο παραπάνω. Τις περισσότερες φορές βέβαια πετυχαίνουμε το στόχο μας, διότι (χάρη στον προστακτικό τόνο της φωνής μας) το αναγκάζουμε να αδειάσει το πιάτο του, οπότε τρώει όχι επειδή πεινάει, αλλά επειδή εμείς του το επιβάλαμε.
Τι να κάνετε: Προσπαθήστε να σέβεστε τις ανάγκες του παιδιού. Μην παρεμβαίνετε προσπαθώντας να του επιβάλετε αυτό που εσείς πιστεύετε ότι είναι το σωστό. Ακόμα και αν το μικρό σας δεν έχει φάει μπουκιά όλη μέρα, αποφύγετε κάθε είδους απειλές ή προσταγές και χρησιμοποιήστε θετικές φράσεις οι οποίες μεταδίδουν μεν με σαφήνεια το μήνυμα που θέλετε να περάσετε, αλλά συγχρόνως "κλείνουν" μέσα τους όλη σας την αγάπη. Επειδή είναι πολύ σημαντικό να εκφράζεστε με θετικό τρόπο (αντί για αρνητικό), μπορείτε να πείτε στο παιδί σας: "Είναι καλό να τρως το φαγητό σου, γιατί έτσι θα μεγαλώσεις και θα είσαι ένα δυνατό παιδί". Εξηγήστε του πως το φαγητό βοηθά στην ανάπτυξή του και του χαρίζει όλη την ενέργεια που έχει ανάγκη για να τρέχει γρήγορα, να παίζει πολλές ώρες με τους φίλους του και να καταπιάνεται με όλες τις δραστηριότητες που το ευχαριστούν.
"Μην κλαις! Τα καλά παιδιά δεν κλαίνε"
Κανένα παιδί δεν κλαίει χωρίς λόγο και τα πρώτα χρόνια το κλάμα αποτελεί τον πιο αποτελεσματικό κώδικα επικοινωνίας. Τα δάκρυα αποκαλύπτουν πως το παιδί σας είναι στενοχωρημένο, φοβισμένο ή κάτι ζητά από εσάς (φαγητό, βόλτα, προσοχή). Με τη φράση αυτή -άθελά σας- το μαλώνετε επειδή εκφράζει τα συναισθήματά του με το κλάμα, ενώ την ίδια στιγμή εκείνο πιστεύει πως, αφού κλαίει, δεν είναι καλό παιδί.
Τι να κάνετε: Αναρωτηθείτε τι από τα δυο σας ενδιαφέρει: η αιτία που κάνει το μικρό σας να κλαίει ή η… ησυχία σας. Και επειδή σίγουρα το πρώτο υπερισχύει, προσπαθήστε να ενθαρρύνετε το παιδί σας να εξωτερικεύει όσο το δυνατό περισσότερο τα συναισθήματα, τις σκέψεις, τη γνώμη του. Με τον τρόπο αυτό του δείχνετε πως είστε διαθέσιμοι να ακούσετε ό,τι το απασχολεί, πως καταλαβαίνετε τα νευράκια του και πως υπολογίζετε την άποψή του. Να θυμάστε πως αν ένα παιδί δεν εκφράζει τα συναισθήματά του (καλά ή κακά) αρχικά με το κλάμα και μεγαλώνοντας με την κουβέντα, βρίσκει άλλους τρόπους να εκφραστεί, τρόπους τους οποίους οι ειδικοί χαρακτηρίζουν "δυσλειτουργικούς", όπως είναι οι τσακωμοί με τους φίλους του, η φασαρία μέσα στην τάξη ή οι απότομες εκρήξεις στη συμπεριφορά του.
"Ο παππούς κοιμάται στον ουρανό"
Το να ανακοινώσετε στο μικρό σας πως πέθανε ένα αγαπημένο του πρόσωπο είναι μια από τις πιο δύσκολες καταστάσεις που έχετε να αντιμετωπίσετε ως γονείς. Αναρωτιέστε ποιες μπορεί να είναι οι αντιδράσεις του, ψάχνετε την κατάλληλη στιγμή και συνεχώς απορρίπτετε ό,τι είχατε προγραμματίσει να πείτε, για να σκεφτείτε έναν άλλον τρόπο, ίσως πιο ανώδυνο...
Πολλοί γονείς προτιμούν έμμεσες οδούς ή επικαλούνται δικαιολογίες για να αποφύγουν να μιλήσουν στο παιδί για το θάνατο. Μια από τις πιο συνηθισμένες φράσεις-δικαιολογίες είναι "ο παππούς κοιμάται στον ουρανό". Ακούγοντάς την όμως το παιδί, πιθανόν να συνδέσει τον ύπνο με το θάνατο και να πιστέψει πως όταν κάποιος κοιμάται, πεθαίνει. Αλλά τι γίνεται όταν ξυπνά; Δεν είναι πια πεθαμένος; Όπως καταλαβαίνετε, η φράση αυτή ενδέχεται να δημιουργήσει σύγχυση στο μυαλό του παιδιού σας, ενώ δεν αποκλείεται να αρχίσει να φοβάται να κοιμηθεί.
Τι να κάνετε: Σε καμιά περίπτωση μην αποκρύψετε την αλήθεια λέγοντας πως ο παππούς "κοιμάται" ή "έχει πάει ταξίδι". Δεν ωφελεί να αποφεύγετε μια συζήτηση με το παιδί σας σχετικά με το θάνατο, μιας και αργά ή γρήγορα θα γίνει. Αν μάλιστα η κουβέντα αυτή γίνει σε μικρή ηλικία, το μικρό σας θα τον αποδεχτεί ευκολότερα.
Έχετε υπόψη πως ο θάνατος του κατοικίδιου σας μπορεί να λειτουργήσει "εκπαιδευτικά". Αφήστε το παιδί να είναι "παρών" στην ταφή, μαζέψτε μαζί λουλουδάκια, φτιάξτε έναν σταυρό. Εξηγήστε του πως το αγαπημένο σκυλάκι έφυγε από τη ζωή, αλλά εσείς θα το θυμάστε για πάντα.
"Όχι έτσι! Κάν το όπως η Μαρία!"
Εσείς πώς νιώθετε όταν σας συγκρίνουν με άλλους; Σίγουρα όχι και πολύ ευχάριστα. Γιατί λοιπόν συγκρίνετε το παιδί σας με το αδερφάκι του, το φίλο του ή τον συμμαθητή του; Το καημένο ενοχλείται πάρα πολύ κάθε φορά που σας "ξεφεύγουν" τέτοιου είδους συγκρίσεις και, επειδή δεν μπορεί να τα βάλει μαζί σας, τα βάζει με το άλλο παιδί. Οι συγκρίσεις εξάλλου είναι ο πιο… σύντομος δρόμος προς τον (αρνητικό) ανταγωνισμό.
Τι να κάνετε: Κόψτε αυτήν τη συνήθεια που μόνο απογοήτευση προκαλεί στο παιδί, αφού συνειδητοποιεί πώς δεν είστε ευχαριστημένοι με όσα κάνει (κι ας κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί για να σας ευχαριστήσει). Μην του λέτε π.χ. "Αυτό που ζωγράφισες δεν είναι σπίτι! Κοίτα τι ωραίο που το έκανε η Μαρία". Με τον τρόπο αυτό του δηλώνετε ευθέως πώς η προσπάθειά του δεν είναι ικανοποιητική, το παιδί σας απογοητεύεται και σιγά-σιγά παύει να προσπαθεί.
"Αν δεν κάτσεις καλά, θα σε πάρει ο γύφτος/γέρος!"
Κάποιοι γονείς, που… είδαν και απόειδαν στην προσπάθειά τους να συμμορφώσουν το μικρό τους ώστε να σταματήσει επιτέλους να ουρλιάζει, καταφεύγουν στη… συνδρομή του γύφτου (του μπαμπούλα κ.λπ. καθώς οι επιλογές είναι ατέλειωτες ανάλογα με το αντικείμενο του φόβου του κάθε παιδιού). Το απειλούν λοιπόν πώς θα έρθει ο γύφτος να το πάρει και αυτή ακριβώς η απειλή, πως κάποιος -συνήθως αποκρουστικός- άγνωστος θα του στερήσει τους γονείς του, το γεμίζει με ανασφάλεια και απίστευτο φόβο. Τι να κάνει λοιπόν; Υπακούει!
Τι να κάνετε: Μπορεί βέβαια ένα τέτοιο απειλητικό μήνυμα να ηρεμεί αμέσως το άτακτο πιτσιρίκι σας (τα αποτελέσματα είναι συνήθως άμεσα και θεαματικά), αλλά και οι παρενέργειες πολλές. Πρώτα απ όλα ο φόβος και η ανασφάλεια που φωλιάζουν στην ψυχούλα του, αλλά και το γεγονός πώς το μικρό σας πειθαρχεί αποκλειστικά και μόνο επειδή φοβήθηκε και όχι επειδή κατάλαβε ότι η συμπεριφορά του ήταν λάθος και δεν πρέπει να την επαναλάβει. Και ο φόβος είναι ο χειρότερος τρόπος για να διδάξετε στο παιδί σας την πειθαρχία!

 Της Έλενας Γεμελιάρη με τη συνεργασία της Σταυρούλας Σανίδα, ψυχολόγος- ψυχοθεραπεύτρια για το περιοδικό παιδί & νέοι γονείς.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου